Nowoczesne rozwiązania technologiczne, pozwalające na poprawę efektywności systemów ochrony zdrowia, są jednym z kluczowych elementów planowanej reformy zdrowotnej opartej na koordynowanej opiece nad pacjentami. W trakcie XXVI Forum Ekonomicznego w Krynicy eksperci oraz przedstawiciele resortu zdrowia omawiali scenariusze fundamentalnych zmian w polskiej służbie zdrowia. Eksperci nie mają wątpliwości, każdy ze światowych systemów ochrony zdrowia jest w stanie skonsumować praktycznie każdą kwotę. Przy ograniczonych pieniądzach przeznaczanych na ochronę zdrowia ważne jest, aby lokować je nie tylko odpowiedzialnie, ale przede wszystkim efektywnie. Jednym z szeroko dyskutowanych rozwiązań jest wdrożenie opieki koordynowanej, której głównym założeniem jest ustalenie ścieżki leczenia pacjenta, a także skoncentrowanie systemu na rosnących potrzebach obywateli w zakresie profilaktyki zdrowia.

— Opieka koordynowana to modny temat na całym świecie — niestety nadal termin ten jest definiowany niejednoznacznie — dlatego globalnie możemy mieć do czynienia z opieką koordynowaną związaną ze świadczeniami społecznymi, opieką w ramach konkretnej grupy populacyjnej lub schorzeniem — podkreśliła Anna Kozieł, ekspert ds. zdrowia Banku Światowego, który zaangażował się w pilotażowy projekt wdrażania opieki koordynowanej w Polsce.

Przykład z Holandii

— Obserwacje pokazują, że w ochronie zdrowia nie ma jednego, najlepszego rozwiązania. Poszczególne kraje starają się zapewnić jak najlepszą opiekę różnymi metodami. Często reformy w opiece zdrowotnej związane są z historycznymi uwarunkowaniami, a różnice pomiędzy sąsiadującymi państwami bywają bardzo istotne — ocenił Jakub Szulc, ekspert ds. zdrowia EY. Zwrócił jednak uwagę, że większość państw stawia lekarza podstawowej opieki zdrowotnej (POZ) w roli „strażnika” odpowiedzialnego za pacjenta wkraczającego do systemu ochrony zdrowia. Zdaniem Vytenisa Andriukaitisa, komisarza UE ds. zdrowia i bezpieczeństwa żywności goszczącego na tegorocznym forum w Krynicy — jednym z modelowych rynków ochrony zdrowia w Europie jest Holandia. Rozwiązania z kraju tulipanów zakładają m.in. konkurencję prywatnych płatników, możliwość ubezpieczeń komplementarnych, przy jednoczesnych nakładach na zdrowie przekraczających 10,9 proc. PKB.

Biznes deklaruje wsparcie

Do aktywnego rozwijania nowej jakości w systemie ochrony zdrowia szykuje się również biznes. Michał Kępowicz, dyrektor ds. relacji zewnętrznych Philips nie ma wątpliwości, że Polska stoi u progu rewolucji jakościowej w systemie ochrony zdrowia, a dobry kierunek budowania efektywnego modelu opieki koordynowanej wytyczają rekomendacje płynące z UE. Zawiera je dokument ACT: The Advancing Care Coordination & Telehealth Deployment, przygotowany przez konsorcjum złożone z czołowych europejskich uniwersytetów, szpitali, oraz firm oferujących rozwiązania telemedyczne, w tym również Philipsa. — W przypadku Holandii, z której wywodzi się nasza firma, dostęp do lekarzy rodzinnych jest bardzo łatwy. Warto zwrócić również uwagę, że istotnym elementem holenderskiego modelu ochrony zdrowia jest korzystanie z nowoczesnych technologii — aż 94 proc. obywateli korzysta z internetu. W grupie tej aż 70 proc. pacjentów posługuje się nowoczesnymi technologiami opracowanymi z myślą o ochronie zdrowia — podkreślił Michał Kępowicz. Zgodnie z wymaganiami stawianymi innowacyjnym rozwiązaniom technologicznym, istotnym elementem opieki koordynowanej powinno być również śledzenie efektów opieki sprawowanej nad pacjentami.

— Mówimy tu m.in. o technologiach pozwalających na prowadzenie dokumentacji czy sprawozdawczości w czasie rzeczywistym. Tego typu rozwiązania informatyczne mają służyć lekarzom do właściwego — z punktu klinicznego — zarządzania pacjentem i jego chorobami. Natomiast w przypadku płatnika oraz ministra zdrowia narzędzia te powinny umożliwiać analizę wskaźników sukcesu i pozwalać na właściwe dostosowywanie modeli do otaczającej nas rzeczywistości. Warto podkreślić, że technologie z zakresu IT powinny również ułatwiać lekarzom i pielęgniarkom prowadzenie codziennej praktyki zawodowej i realizowanie zadań obejmujących m.in. szeroko rozumianą profilaktykę dostępną na poziomie podstawowej opieki zdrowotnej — oceniła Anna Kozieł.

Koordynacja po polsku

Szykując się na zmianę jakościową w systemie ochrony zdrowia, NFZ we współpracy z Bankiem Światowym przygotował trzy modele opieki koordynowanej — opartej na lekarzach POZ, współpracy między POZ a ambulatoryjną opieką specjalistyczną (AOS) oraz tzw. model szpitalny. Każdy z nich ma już sformułowane założenia i jak podkreślił Adam Kozierkiewicz, ekspert ds. ochrony zdrowia, już wkrótce NFZ rozpocznie rekrutację świadczeniodawców, którzy będą uczestniczyć w pilotażowym programie weryfikującym wypracowane założenia.

— System koordynacji to nowy sposób sprawowania opieki, jej rozliczania i monitorowania. Został stworzony między innymi na potrzeby osób cierpiących na schorzenia przewlekłe, takie jak np. cukrzyca. Do polskiego modelu włączyliśmy również bardzo ważny element związany z odpowiedzialną i kompleksową profilaktyką i edukacją prowadzoną we współpracy z pacjentem. Obok tego zdefiniowaliśmy również w naszym projekcieelastyczne założenia wdrażania całego systemu — tak by był on nie tylko efektywny ekonomicznie, ale przede wszystkim koncentrował się na pacjencie — podkreśliła Anna Kozieł.

Zielone światło z MZ

Ministerstwo Zdrowia podkreślało, że jest w stałym kontakcie z osobami odpowiedzialnymi za kształt opracowywanego modelu.

— Musimy jednak pamiętać, że wszystkie proponowane zmiany będą nie tylko weryfikowane przez nas — urzędników administracji, środowisko lekarzy czy uczestników rynku medycznego, ale przede wszystkim będą podlegać krytycznej ocenie pacjentów. Z tego punktu widzenia musimy pamiętać, że każda z osób będzie miała inne oczekiwania związane z dostępnymi rozwiązaniami — ocenił Konstanty Radziwiłł, minister zdrowia. Jego zdaniem, koordynowana opieka medyczna powinna nie tylko zwiększyć dostępność do świadczeń, ale również realnie odpowiadać na rosnącą potrzebę prewencji zdrowotnej w starzejącym się społeczeństwie.

— Dzięki właściwej koordynacji będziemy w stanie nie tylko efektywniej wydatkować nasze skromne pieniądze, ale jednym z efektów będzie również wyeliminowanie lub opóźnienie występowania wielu chorób — podsumował Konstanty Radziwiłł.

OKIEM EKSPERTA
Jasne oczekiwania środowiska

ANDRZEJ ZAPAŚNIK, ekspert Federacji Porozumienie Zielonogórskie

Chcemy przywrócić normalność w finansowaniu świadczeń medycznych w Polsce. Od blisko dwóch lat pracujemy więc nad koncepcją koordynacji wypływającej z gabinetu lekarza POZ. Aktywna i planowana opieka koordynowana powinna podlegać przede wszystkim monitoringowi. Jako środowisko lekarzy chcemy mieć możliwość udzielania więcej porad niekoniecznie związanych z procesem diagnostyczno-terapeutycznym, ale również profilaktyką. Przed nami również wyzwanie związane z integracją funkcjonalną z innymi podmiotami leczniczymi. Celem zmian powinno być przejście z ilości na jakość udzielanych świadczeń. Dotychczas nie udało się tego wypracować, bo nie było standaryzacji procesu opieki, edukacji pacjentów i personelu. Z tymi przesłaniami uczestniczymy w pracach nad strategią dla POZ, które zainicjowano w resorcie zdrowia, a realizowane są przez NFZ wraz z Bankiem Światowym.

WEDŁUG UNIJNEJ BUSOLI: Według Michała Kępowicza, dyrektora ds. relacji zewnętrznych Philips, polski system ochrony zdrowia stoi u progu rewolucji jakościowej, a kierunek budowania efektywnego modelu opieki koordynowanej wytyczają rekomendacje płynące z pilotażowych rozwiązań krajowych oraz doświadczeń wynikających z modeli wdrażanych w państwach Unii Europejskiej. [FOT. WM]